Jean-Louis Davant, Auteur à Enbata

Frantses unibertsalismoaz

by Jean-Louis Davant23/10/202023/10/2020

Frantses pentsakera bat badago, bere ustez unibertsala. Batean hala da, bestean ez hainbeste.

1789an, Iraultza hastean, Frantziako Legebiltzar Konstituziogileak bozkatu zuen “Déclaration des droits de l'homme et du citoyen” delako idazkia, hots “Gizonaren eta herritarraren eskubideen aldarria”. Beraz frantsesek uste dute delako eskubideen herrialdea direla, “le pays des droits de l'Homme”. Haatik egiaz aldarriaren herrialdea bada Frantzia, ez da beti eskubide horiena. (...)

Négationnisme linguistique

by Jean-Louis Davant28/09/202028/09/2020

Aux élections présidentielles successives, dès 1965 j’ai voté à gauche aux deux tours jusqu’à celles de 2017 où j’ai opté d’emblée pour le candidat Macron, le préférant pour son langage de facture girondine à ses trois principaux concurrents néo-jacobins.

Depuis lors, il exerce un pouvoir vertical et solitaire, en fine pointe du centralisme français, conformément il est vrai au caractère monarchien de la Constitution actuelle, ce caractère étant aggravé par le quinquennat. (...)

Ürrüstoiko pastoralez

by Jean-Louis Davant31/08/202031/08/2020

Birus berri horren kausaz, aurten Arrast-Larrebieu / Ürrüstoi-Larrabilen eman beharra zen Abdelkader trajeria 2021eko utzi behar ukan dugu, baina karia horretara jakinarazten dut ez dateala herri horretan emaniko lehena.

Pastoral guztien zerrendan, bat agertzen da Ürrüstoin antzeztua 1796an, Frantziako Iraultza denboran : Prodiga (Prodigoa). Berezitasunik badu, eta lehena izenburuan: lehenagoko pastoral guztiek titulua frantsesez dute, Ürrüstoiko horrek salbu, eta pieza hori ere beste tokietan frantses izenburuz L'Enfant prodigue deitua zen. Bigarrena, azken peredikuko bertsoetan, garai hartako ürrüstoitarrak ber denboran errepublikano eta katoliko agertzen zaizkigula, euskaldun eta frantses ere bai, oraikoak bezala funtsean. (...)

Un nouveau départ ?

by Jean-Louis Davant26/07/202003/08/20201

Quand survient un malheur, c'est forcément la faute à quelqu'un, et l'on cherche un coupable au lieu d'une solution. Qui a fauté, qui a péché ? En tout cas c'est une punition divine pour certain(e)s, un châtiment écologique pour beaucoup, la faute aux Chinois pour monsieur Trump...

Méfions-nous de nos réflexes pavloviens de grands singes primitifs et des raccourcis de la pensée ancienne avec au bout l'inquisition, la délation et le bouc émissaire. Méfions-nous aussi de notre orgueil moderne de vieux singes évolués : nous nous sommes cru(e)s propriétaires de la nature, avec le droit de la piller sans limite, jusqu'à la détruire. (...)

Zazpiak bat

by Jean-Louis Davant29/06/202029/06/2020

Hemen jorratuko dudan gaia ez da gure zazpi lurralde historikoen batasuna, baina pandemia horren ondotik garatu behar genukeen estrategia.

Horretarako abiapuntu eta oinarritzat hartzen dut Txetx Etcheverryk iragan hilabeteko Enbata aldizkarian agertu duen gutuna, Coronavirus : sept leçons de la crise, estrategia horretako zazpi puntu nagusiak azpimarratuz. Idatzi duen musika nire txirulaz egokituko dut hemen, tresnaren araberako aldaerak ekarriz, tarteka nire ohar, iruzkin eta komentarioak gehituz. (...)

30 ans de confinement

by Jean-Louis Davant03/06/202004/06/20201

En un mot comme en mille, ce confinement de quelques semaines nous est insupportable. Que dire alors d'un enfermement forcé qui durerait toute la vie ? La perpétuité, ce doit être l'enfer. Et c'est le sort que subissent depuis 30 ans trois Basques de citoyenneté française : Jacques Esnal, Frédéric Haramboure et Ion Kepa (Jean Pierre) Parot.

Accusés d'avoir commis des attentats en Espagne au sein de l'ex-organisation ETA, ils furent arrêtés en France et condamnés par la justice française à la peine maximale, assortie d'une période incompressible de 18 ans pour Jakes et Frédéric, de 15 ans pour Ion. Ils auraient donc pu bénéficier de la libération conditionnelle depuis 2005 pour Ion, depuis 2008 pour Jakes et Frédéric. En Espagne ils seraient déjà libres.(...)

Urdinak eta Gorriak

by Jean-Louis Davant23/04/202023/04/20202

Gauza jakina da Zuberoatik datorren trajeria / pastoralak Ongiaren eta Gaizkiaren etengabeko borroka antzezten duela. “Ongia” eta “Gaizkia”, asmakizun judeo-kristauak omen. Alta bada, katoliko naizenez egoki zaizkit. Hiztegi kontua baizik ez baldin bada, lasai: Spinozak sentimendu “Baikorrak” eta “Ezkorrak” aipu ditu, Freudek aldiz “Eros” eta “Thanatos”, gutarik bakoitzaren baitan etengabe diharduten bi indar nagusien arteko borrokaren adierazle.

Hitz polemikoak apur batez bazter utzirik, munduari so egiten badiogu aitziniritzi barik, ikus dirogu populuen ibilaldian dikotomia dialektikorik agertzen dela indar bikote nagusi zenbaiten artean, dela klarki, dela ez idurian, hala nola kapitalismoa eta sozialismoa, produktibismoa eta ekologia, kolonialismoa eta nazio askapena, tirania (fazista edo bestelakoa) eta demokrazia, arrazakeria eta orokortasuna, matxismoa eta feminismoaren artean, eta horretan bukatzen ote da zerrenda? (...)

Abertzaleak eta euskara

by Jean-Louis Davant17/04/202027/04/2020

ENBATAk 60 urte - Iparraldera mugatuko naiz, baita XX. mendera, bestela kazeta guztia behar nuke. Arbaso handiak ahantzi gabe (Broussain eta Constantin aita-semeak), abertzale bakarti batzuk gure aitzinetik euskararen urgazteaz arduratu dira, bereziki Mirande pentsalari eta poeta heterodoxoa, Xarritton apez gaztea, Iratzeder poeta, euskal liturgiaren aita izanen zena Salmoen itzulpenaz, Larzabal antzerkilari eta poeta, gero Enbatan gurekin segituko zuena, Monzon ber gaietan idazlea eta gure akulatzailea, Peillen elektroi libre polifazetikoa, gutartean dagoena...

Haatik orokorki euskararen promozioa euskaltzale apolitikoen esku zegoen. Baina jaun ttattardunen eta kalonje ospetsuen talde hori agortzera zoan. Gure belaunaldia jende eskolatuz ugariagoa zen, baina laikoagoa, etorkiz apalagoa, eta maluruski ez hain euskalduna. (...)