Hitzen nahasketa handiak gertatu dira Charlie Hebdo astekariaren kontrako atentatutik landa. Batetik, “islama”, “musulmanak”, “integristak”, “jihad”, “arabiarrak”, “magrebiarrak”… denak zaku berean sartu dituzte batzuek; nahasi dira kontzeptuak, nahasi dira erlijioa eta populua, nahasi dira erlijioaren beraren tendentzia desberdinak.
Ohartu gara ez dakigula gauza handirik populu zabal horiez, ez eta ere haien erlijioaz.
Nahasi dira “islamofobia”, “xenofobia” eta “laikotasuna” edota “ateismoa”.
Halaber, “adierazpen askatasuna” ulertzeko modu desberdinak agertu dira. Mugak behar ditu ala askatasun osoa behar da?
Nahasi dira, baita ere, adierazpen askatasuna urratzeko moduak.
Denek gaitzetsi dute Charlie Hebdo-ren kontrako atentatua, adierazpen askatasunaren urratze bat bezala.
Baina gero agertzen dira ñabardurak. Haizu ote da Mahometen karikaturak egitea? Haizu ote da erlijioaz irri egitea? Batzuek diote marrazki batzuek min egin dezaketela, eta kasu eman behar dela. Frantzisko Aita Santuak berak dio ez dela zilegi erlijioaz irri egitea (eta bistan da ez zela musulmanen erlijioaz ari bakarrik).
Mugak jarri behar badira, non jartzen dira? Zergatik erlijioan? Hasian hasi, zergatik ez politikan edo beste edozein eremutan? Marrazkien helburua kritika gordinak egitea baldin bada, beti minduko dute nor edo nor. Norbait mintzeko beldurrez isildu behar bada, adierazpen askatasuna murrizten da; eta ez guti, mintzeak ez baitu mugarik.
Erlijioaren izaera salatzen dutenek onartu behar badute erlijioaz irri ez egitea, berek aitortzen diote onartu nahi ez dioten boterea. Norbaiten marrazkiak edo artikuluak gustuko ez dituenak aterabide erraza du: ez erosi aldizkari hori, ez irakurri. Aldizkari horrek mindu, iraindu edo zikindu duela uste duenak auzitegira jo dezake.
Baina tiroka hastea ez da bidea.
Bistan da, Charlie Hebdo-ko erredakzioan egin zuten salbaikeria adierazpen askatasunaren kontrako erasoa zela, baina ez bakarrik Mahometen marrazkiak egiteko askatasunaren kontrakoa. Marrazkilari eta kronikalari batzuk hil dituzte; ez dute berriz marraztuko, ez idatziko, ez erlijioaz, ez politikaz, ez ekonomiaz, ez deusetaz. Eta aldizkaria bera desagertzeko heinean ezarri dute, taldekide nagusiak mundutik desagerraraziz.
Urtarrilaren 7an adierazpen askatasuna urratu zela salatu dutenei kritika egin diete euskaldun anitzek: ea non zeuden Egunkaria edo Egin itxi zituztenean, edo twitterlariak atxilotzen dituztenean?
Batzuek hori galdetzen zuten, ahantziz ETAk ere kazetarien eta hedabide batzuen kontra eraso egin izan duela. Adierazpen askatasunaren kontrako eraso
guztiak ozenki salatzekoak dira.
Zorigaitzez, bakoitzak ikusi nahi ditu ikusi nahi dituenak.
Adierazpen askatasunaren kontrako eraso guztiak
ozenki salatzekoak dira.
Zorigaitzez, bakoitzak ikusi nahi ditu
ikusi nahi dituenak.
Gertatzen dena da, Parisko atentatuan, hamabi lagun tiroz hil zituztela, gerlako armekin; garbitu zituztela. Eta horrek ematen dion izaria bestelakoa da: ez zen adierazpen askatasunaren urratzea bakarrik, urratzeko modua bera ere bazen, eta, oroz gainetik, biziaren kontrako erasoa.
Eta ez zen hori izan Parisen gertatu zen eraso bakarra 48 oreneko epean. Israelgo Lehen Ministroa Pariseko manifestaziora joan bazen, juduen kontrako erasoaren ondorioz izan zen, hain segur. Eta gainerako estatuburuak “adierazpen askatasunaren” izenean agertu baziren ere, “terrorismoaren kontra” biltzeko izan zen, eta munduko potentzia nagusietako bati elkartasuna adierazteko. Haietariko hainbat ez dira adierazpen askatasunaren alde, are gutiago Charlie Hebdo-ren alde. Eta zen Charlie Hebdori omenaldia egitea, gertakari tragiko hartaz baliatzea frantses “nazioaren” aldeko “batasun sakratua” aldarrikatzeko.
Adierazpen askatasuna ez zen gehiago gaia.