“Odol hustea gelditu” dela goraipatu dute hainbat lagunek, euskararen inkestaren emaitzak irakurtzean. Beti behar dugu alde ona ikusi…
Berri onak nahiago, txarrak baino. Alabaina, lanaren emaitzaren fruituak ikusi nahi izaten ditugu. Naturala da.
Anitzek indar handia egin dute euskara bizirik egoteko, euskara garatzeko. Ikastoletan, gau eskoletan eta euskarazko komunikabideetan ari direnen lana baitezpadakoa izan da euskarak ez zezan erreka jo.
Haien lanari esker ez balitz, inkesta soziolinguistikoaren emaitzak anitzez ilunagoak ziratekeen.
Erakundeetako ordezkariek muturra behar dute, haatik, espantuka aritzeko!
Odol-hustea gelditu dutela! Nola ez zen bada geldituko? Anitzez odol gehiago ez zegoen galtzeko!
“Elebidunak” deitzen direnak %20,5 ziren 2016an. Hogei urte lehenago %26,4 ziren. Odola isuri da oraino ere. Erdaldun elebakarrak %70,1 ziren iaz; duela hogei urte %64,3 ziren. Nafarroa Beherean eta Zuberoan, lehen bi heren euskaldunak ziren lekuan, orain ez dira erdira heltzen.
Euskararen erabilera %46koa zen duela hogei urte, barnealdeko bi probintzia horietan. Azken inkestaren arabera, erabilera %28koa da. Lapurdin %16tik %9ra apaldu da erabilera.
Estatistiketan sartzen dira, ordea,
euskara jakinik ere,
bizia euskaraz egiteko
gaitasun mugatua duten pertsonak.
Beren burua elebidun gisa
aurkeztu dutenen %41,5ek diote
frantsesez aiseago ari direla
euskaraz baino.
Euskararen aldeko jarrera %35,3koa da orain; %42,3koa zen duela hogei urte.
Aurkako jarrera aldiz, %12,7tik %17,1era igan da.
A bai? Odol-hustea gelditu da?
Egia da gazteen artean igo dela elebidun kopurua. Gaur egun, %18,9 dira 16-24 bitarteko adin tartean (%11,3 ziren 1996an). Hori da arrazoi bakarra odol-hustea gelditu dela errateko. Datu hori da denek azpimarratu nahi izan dutena. Hori erran beharko dute justifikatzeko gela elebidunen sortzea, euskararen ofizialtasunik eman gabe hizkuntza politika (zer politika?) kudeatzen duten egiturak sortzea… Hara!
Hori balitz bezala gure salbamendua…
Estatistiketan sartzen dira, ordea, euskara jakinik ere, bizia euskaraz egiteko gaitasun mugatua duten pertsonak. Beren burua elebidun gisa aurkeztu dutenen %41,5ek diote frantsesez aiseago ari direla euskaraz baino. Kopuru hori ia 8 puntuz hazi da hogei urtez.
Gazte franko pasatzen ari da eskola elebidunetatik, eta horrek balio du estatistikak hobetzeko. Haatik, gehienak ez dira ateratzen behar den mailarekin, euskaraz aise komunikatu ahal izateko. Komunitateak ez badu euskara maila aski ona, hizkuntza baliabiderik ez dauka, eta horrela, euskara bera kamustuko da. Gazte horietatik gehienek euskara – izatekotan – eskolan erabiltzen dute. Behin kolegioko edo lizeoko ikasketak bukatu ondoan, ez dute euskarazko bizitzarik ukanen: ikasketak egitera Frantziara joanen dira, eta Lapurdin geldituta ere, dena frantsesez izanen dute; lan mundua frantsesez izanen dute, aisialdia ere bai; euskarak ez du balio ofizialik.
Euskarak non izanen du garatzeko bidea? Euskara ofiziala izatea bera ere ez da garantia bat. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan gazte gehienek ikasi dute euskara, baina ez da erosoen erabiltzen dutena. Erabilera eta euskaltzaletasuna krisian daude. Zer espero daiteke, beraz, Lapurdin, halako kopuru apaletan gabiltzanean? Nafarroa Behereko eta Zuberoako egoera ezin penagarriagoa da, euskara, bere babesgunean ari baita gibelka, ezinago laster.
Beraz, beldurtzekoa da inkesta soziolinguistiko honen zenbakiek errealitatea ez ote duten distortsionatzen. Balio baldin badute azken hogei urteetan hartu den bidea ona dela eta fruituak dakartzala azpimarratzeko, bide arriskutsua hartzen dugu. Neurri horiek huskeriatzat jo ziren bere garaian; ez dute balio hizkuntza bat salbatzeko.
Gaur egun, oraino, Frantziak segitzen du euskara hiltzen. Denbora faktore inportante bat da…
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).