by Abertzalizmoaren eragile eta ikona nagusi baten bizi aberatsa pastoral batean labur biltzea ez da lan erretxa. Alta desafio hori dute Larraintarrek altxatu nahi izan Johañe Bordaxar-ek Telesforo de Monzonetaz idatzi pastorala antzeztea hautatu dutelarik, abertzale enblematikoaren heriotzaren 30. urteburu kari.
Bergara Olasoko semea hurbiletik edo entzutez ezagutu duten lagun ta jende guziek, baita ere haren ibilbidea miretsi duen abertzale andanak, ikusmin haundia zeukan. Xuberotar horiek nola ber-biziaraziko zituzten Telesforo eta haren bizilagun sutsua? Nola marrazkituko zuten bere bizi osoan Euskal Herriarentzat zuen su-garra, egin zituen harat-hunatak, bizi izan zituen gora-beherak? Bai, zinez, ikusmin haundia. Aroaren mehatxu beltzeri kasurik egin gabe eta Larraine Euskal Herriko beste puntan izana gatik, jargiak mukurru beteak ziren hastapena baino oren erdi bat lehenago.
Zinez itxaropentsu etorriak ziren ikusleak. Lau oren berantago, gozaturik, begi beharriak beterik, gogoa aserik, abiatu direa etxerat, aratsalde osoa tente entzuten eta ikusten egon ondoan? Hala hola. Lehen partea aski luze iduritu zaigu. Bizitasun eta erritmo falta. Monzon-en biziaren lehen zati hori, 36-ko gerlaren garaia, laburzkiago aipa zezakeen Bordaxar-ek, beste gertakari batzuk, Iparraldean Monzonek luzaz eraman duen bizitzakoak adibidez, sakonkiago aztertzeko.
Espainiako gerla zibilaren garai hori 1995-ean, Agirre Presidenta pastoralean ederki marraztu zuen Jean-Louis Davant-ek. Nahiz garrantzitsua eta aski minbera izan, gure historiako zati horren aipamena luzexkoa iduritu zaigu Larrainen, behar zuen tratamendua ukana baitzuen Arrokiagan. Ikusiz zein diren are ta gehiago tratatzen diren gaiak eta garaiak, pastoral idazleek gogoan atxiki behar lukete, nahi ta ez, antzekotasun edo kidetasun zerbait dutela azken urteetan eskainiak diren pastoralek. Batzutan, besteek jadanik eginaz oroitzeak ez du kalterik egiten.
Bizitasun eskas hori nabaritu zaigu. Ateraldien arteko tarteak luzexkoak. Hori errijentak errexki zuzen dezake larunbateko. Nahiz gaia ez den irri karkailaka aritzekoa, antzezleak seriosegi aurkitu ditugu, eta une batzuetan aski pasiboak, lehen parte horretan.
Beharrik gauzek hobera egin dute bigarren zatian. Testoa bera hobea, dinamika gehiago eta Monzonek berak ondu kantuek erritmo erneagoa eman diote ikuskizunari. Ikusleak pixka bat pixkortu dira, sei kantu horiek behar zen kartsutasunarekin
eta fedearekin emanez taula gaineko kantariekin batean. Molde berean, bi taldekako dantzek ere, lehenik mutikoenek, gero neskenek, eskuzarta za-parrada ederrak eragin dituzte. Jendea prest ze-goen gogo onez ikuskizunean parte hartzeko, bere partaidetasuna eta laguntza eskaintzeko. Beste horrelako bi talde dantza gehiago sartu ba-lira, freskotasun ederra ekarriko zuten. Aintzineko pastoral batzuek es-kaini ziguten modernitate hartarik.
Pastoral batean ikuslegoari bere partaidetza galdatu behar zaio. Galdatu eta probokatu. Hortarako joaten gira ere pastoralen ikustera. Ez gaitu sekula luzetasunak lotsatzen eta aspertzen. Bainan baldintza guttiengoa da publikoaren parte hartzeko inbidia hori nolazbait piztaraztea. Aski zen entzutea nolako hixtu ta oihuak eragin dituzten Espainolen (Turkoen) eskarnio, mehatxu eta ele tzarrek. Pena da Larraineko publikoak ez baitu bere sentipenen agertzeko parada etsaien kontra baizik izan. Azken unea idurikatu behar izan da, hil aintzineko abestiaren bukaera hain xuxen, jendearen sustengu kartsu hori senditzeko. Eguzkiak lanoak urratzen zituen memento berean.
Dena dela, pastorala beti da ikuskizun ederra, ikusleak elkartasunez gozatzen duena. Eskas batzuk izanik ere, Larrainekoak ez du hori huts egin. Badute merezimendu Larraintarrek horrelako lana bururaino eramanik. Eta horrengatik gure eskerrak eta goresmenak merezi dituzte.
Urdamuno
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).