by 
President jauna,
Gütün hau züzentzen deizügü, Bildoze-Onize Pe eta Ezpeize-Undüreine herrietarik igaranen lizatekean «Xiberoko bidea» deitü departamentüko bide xedeari proiektü alternatibo baten proposamena egiteko xedez. Egia erran, proiektü honek, herritar zonbaitenganik galtoak eragiten dütü, bai eta konprenitü ezintarzünak bideak xüxenki honkiko lütükean egoiliarrenganik.
20 urte igaranik dütüan xede hau, Kontseilü Departamentüak bazter ützi züana, azken urte horietan berriz agertü da eta zure zerbütxüak honen lantzen ari dira, laster gaüzatzeko xedearekin.
Hatsarrean, «Xiberoko Bidea» pentsatürik eta hautetsiek eramanik izan zelarik, 1980. hamarkada ürrentzean, honen xedea Xiberoaren kanpoala bürüz zabaltzea izan zen, berriki zerratü zen leheneko trein bidearen leküan bide azpiegitüra bat eraikiz (Puyoo/Maule liña), Xarrikota Petik Guinarthe arte (carrefour des glaces).
Oraiko egitasmoak, aldiz, ez dü xiberotar hanitxen nahiarekin bat egiten, ez eta egüngo egüneko erronkekin ere. Bide berri baten honartzeko galdezkatzen gütüen püntüak labürzki zerrendatüko dütügü :
• Auto gidari batek irabaziko lükean denbora 40 segundakoa lizate, projetaren 2 km-etan.
• Oraiko bideak, bere denboran Departamentüak largatü züana, proiektüaren ber berezitarzünak dütü: bidearen largotarzüna eta domeinü püblikoaren jabetzea
• Bide berriak, hunkiko lütükean leküetan, üngüramenean ondorio azkarra balüke (fauna, flora), bai eta laborantxa lürretan eragin handia ere, bereziki departamentüko 11. bidearekin jünta eginen lizatekean bi püntetan, bide berriaren ibilbidearen % 40 a errepresentatzen düena.
• Proiektüaren kostüa ikaragarria da (7,8 miliu €?), honek ekarriko lükeana kontütan hartürik: denbora irabazte, zirkülazionearen aisatze, lekü zonbaiten segürtatze.
• Sortü behar liratekean bi bidekürütxegüneak ez dirate aisa sortzeko eta segürtatzeko. Onize Pean eginen lizatekean jüntak galdezkatzen gütü: sortüko lizatekean bide berriak egoiliarrentako ondorioak izanen dütü bai eta jadanik eraikirik diren etxentako.
Ontsa badakigü oraiko bidean, largo izanik ere, arramoldatzeak egin beharko direla, gure herrien ürbanizazioa bide hortan egin beita eta etxe andana baten elkigiak lanjerosak beitira. Oraiko bidearen arramoldatze xede bat bada, eta merexi lüke horren arra hartzea, osatzea, hobetzea eta egoiliar/herritarrer presentatzea.
Egünko egünean politika püblikoek zolen artifizializazioaren apaltzea galtatzen düe, klima legea, eta herritarren gehiengoak konprenitü dü gure bizitzeko manera kanbiatü behar dügüla gure haurrer planeta hein batetan ützi nahi badeiegü. Ondorioz, “dena auto” opzione esklüsiboa ezin da honhartü, galto sakon eta gaitzidüra handiak agertü gabe.
Departamentüak, Eskualdeak eta Euskal Elkargoak mobilitate ezti politikak plantan emaiten dütüe. Maule eta Xarrikota-Pea artean, trein bide ohiaren 5 km-en jabe da Departamentüa, Bildoze-Onize-Pea eta Maule-Lextarreko herriak baratzen diren 3km-en jabe direlarik.
Trein bide ohiaren 8 km horietan bide berde baten obratzea ez lizate ütopikoa. Gure herrietako jente hanitxek konprenitü düe : SNCF-ak espazio honen kudeaketa kolektibitatei eman zeienaz geroz, leküa erabilten düe hoinez, lasterka edo bizikletan aritzeko. Paseü eta aisialdi güne bilakatü da. Egünko egünean, pasaje zonbait ez dira aisa igaiten ahal, zola estaldüra ez beita egokia, eta honek güne honen erabilpen funtzianalagoa mügatzen dü. Alta, Maulera heltzeko manera segür bat izaten ahal lizate, hoinez edo bizikletaz, izan Xarrikota-Petik, Undürüneirik, Ezpeizerik, Onize Perik edo Bildozerik.
Bide berde xede hori ez dü Departamentüak bera eramaiten ahalko, herriak eta Euskal Elkargoa ere hunkirik dira eta beren gogoeta eta ekarpenak egin beharko dütüe.
Xiberoak, kanpainetako lürralde hanitxek bezala, zahartüz doan populakuntza bat badü. Mobilitateen sindikataren lanari esker, pertsona horien zentroetara eramaiteko medioak agertzen ari dira. Iruski, izigarri aktibo den industrial eta ofiziale polo bat badügü, beren enpresen iraünarazteko eta garatzeko lanean ari diren enpresa bürüekin, lanpostü eremüa mantentüz. Lehengaiak bai eta ekoizpen manüfaktüratüak bidetik karreatürik dira. Oraiko departamentüko 11. bideak 250 kamiu egünean zenbatzen dütü (trafikoaren % 6a) eta egünko egüneko bide azpiegitürak bere funtzioak betetzen dütü: merkantzien karreatzea, trafikoaren arintarzüna. Horik erranik, orhitaraz ditzagün halere bide honen püntü zonbaitetan behar beharrezkoak liratekeen moldaketak seküritatearen bermatzeko, izan Onize-Pean edo Ezpeizen.
Zurekin bildü nahi ginate, iritzien partekatzeko, behatzeko eta behatürik izateko, haütü nausi horietaz egiazko kontzertazio baten ükeiteko. Zure zerbütxüek antolatü züen kontsülta, nahiz eta konfinamentü denboran komünikatü zen, ez zen herritar hanitxen beharrietara heltü.
Azken 64 aldizkarian agertü den berri bat atentzionerekin irakurri dügü, desmartxa bat hasi beitüzüe Departamentüan jiteko diren kanbio handien aitzinean geroaren prestatzeko: “politika püblikoak garaiko trantsizio handier nola egokitü?” eta “geroa herritarrekin marraztü”. Gure desmartxa, kanbio handi (eta txipi) horien egokitzean sartzen da, partaide aktibo eta eraikizaleak izan nahi gira.
Gure ohar eta proposamenak kontütan hartüko dütüzüla espero dügü, eztabada pübliko bat beharrezkoa da eta zure zerbüxüek horren antolatzeko ahalak badütüe. Geografo begirada düen jenteen lagüngoarekin, haütürik üzten ez deikün gero hüilan horri bürüz so, jenteen gehiengoak honhartüko lükean eta ororen honealako lizatean proiektüa eraikitzen ahal günüke alkarrekin.
Zure arrapostüaren haidürü, honhar ezazü President Jauna, gure agur berezia.
Bide berriaren kontre bozkatü düen 8 zinegotziak
Francis MOUSTROU, aüzapezorde
Isabelle BARRERE, zinegotzi
Frantxoa CAMUS, zinegotzi
Maitena, HASTARAN, zinegotzi
Beñat SAGASPE, zinegotzi
Marie LASCOUMES, zinegotzi
Landry RICHARD, zinegotzi
Karine JAURY, zinegotzi
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).
Herritarren bizi-kalitatea hobetzea, Xiberoko errepideaz hobetuz, eta zeharkatzen duten trenbideak konpontzea eta seinaleztatzea.
Xiberoko EAJk, herritarrei mesede egiten dien Euskal Hirigune Elkartearen ekimenak babestuko ditu.