Esanahi asko dituzte kateek gizakiaren gogoan: preso hartzen gaituztenek eta askapenarantz garamatzatenak. “Kateak hausten dabilenari ez kendu mailua eskuetatik” abesten zuen Maite Idirinek ; “Apur dezagun katea” kantatzen zuen Mikel Laboak.
Joan den astean, aldiz, Katalunian osatu zuten katea apurtu behar ez ditugunetako bat da, bere kulturari atxikia geratu nahi duen herri baten borondatea eta, determinazioaren lekukotasuna frogatzen digulako; Sobiet Elkargoa desegin zeneko Baltikako herritarrek egin zuen bezalakoa dugu. Euskal Herritarrori gogoangarri izan zaiku Kataluniakoa, non etorkizun hurbil batean halakorik egin dezagun xedea eman baitigu gertaera horrek.
Iragan aldietan “separatista ez izateko” fama zuten katalanarrek; Espainiaren barneko autonomiara mugatzen omen ziren haien errebendikapenak. Euskal Herria aldiz “ separatista, arrazista eta intolerante” omen zen; Espainiako politikariek ziotenez, Katalunian zirauen elkarbizitza ona desegiteko helburua zuten ETA-k egindako atentatuek, Generalitatean zegoen tolerantzia giroa ez baitzuten onhartu nahi. Haatik, Euskal Herriak, Kataluniak eta Galiziak nortasun eta nazio arazo berdinak badituzte Espainiako Estatuan, bakoitzeko ekintzak eta jarrerak desberdinak izan arren. Kataluniako hizkuntza politikari buruz, admirazioz beterik izan gara Euskaldunok. Aurtengo Irailaren hamekan antolatu zutenaren aurrean, beraz, beste jarrerarik ezin dezakegu ukan.
Hala ere Kataluniako Generalitateari mugatu da ekintza, Balentzia herrialdeak, Ballears uharteek eta Frantziaren menpean dagoen Roselloak Herri Katalanak osatzen dutelarik. Nire ustez hala gertatu da aipaturiko herrialdeetan nazio kontzientzia Generalitatean baino ahulago daitekeelako, bainan iraun badirau. Iparraldean ez bezala, badute Frantses Estatuko Katalanek departamentu berezi bat; nola Euskal Herriak bere ikastolak, hala “bressolak” baditu Iparraldeko Kataluniak; baita Balentziako herrialdean eta uharteetan bertako hizkuntza koofiziala da ere.
Iparraldeko Katalunian aldiz, Hego aldetik jiniko ihesleen arazorik ez da izan; dakidanez Anai Artean bezalako erakunderik ez da izan Perpinyanen edo Pradesen. Haatik, Iparraldeko Katalunian hizkuntza eta nazio arazorik badaudela ukatzen du Frantziako Gobernuak. Duela urte batzuk Chirac jauna Frantziako presidentea Perpinyanen prensa mintzaldi bat egiten ari zelarik, Rosellonen katalanerak duen babesaz eta egoeraz Bartzelonako kazetarisa batek galdatu ziolarik, Espainiako arazoa zela, eta Zapatero jaunari eskatu beharko ziola bide okaztagarri batez ihardetsi zion; Iparraldeko Katalunia Parisetik ukatzen dutelako lekukotsuna beraz.
2005 garren uretan Euskal Herrian onhartua izan zen Plan Ibarretxe delakoari Espainiako Gobernuak uko egin ziola eta Kataluniako Generalitatean egindako katearen arrakasta ikusiz gero halako ekintza baten Euskal Herrian antolatzea on eta zilegi litzateke. “Sin ir mas lejos “ saioan Durangotik Iruñearainoko giza kate baten egitea proposatu zuen Bizkaitar batek. Naski zazpi probintziak batuko lituzkeen gizakate luzeago baten eratzea hobe litzateke, edo gutxienez Baionatik Bilborainoko bat.