Azken asteetan Eskoziara begira egon gara Euskal Herritik, hemen erdiesten ez duguna lortu dutelako: estatu independente bihurtu nahi duten ala ez erabaki ahal izan dute. Gauza anitz erran eta idatzi da erreferenduma baino lehen eta ondotik, eta batzuk, kasu guztietan, kontent agertu dira, demokraziak irabazi duelako. Baina irabazi ote du?
Eskoziako abertzaleak izan omen dira irabazle, erreferenduma galdurik ere. Ez dute estatu izatea lortu, baina Londresko boterea aski gogorki inarrosi dute, sekulako eskumen eta botereak onartzeraino.
Liberarekin eta Erresuma Batuko erreginarekin jarraitu nahi zuen Eskoziak estatu bihurturik ere. Botere gehiago nahi zuen, halaber. Praktikan, autonomia zabal horrekin, independentziarekin bezala izanen omen dira, aditu batzuen arabera.
Ikusi beharko da, ordea, Londresko gobernuak hitza betetzen duen. Baina Eskozia ez da Estatu izanen. Erreferendumeko kanpainak berak erakutsi zuen zenbateko menpekotasuna zegoen: kanpainako hizkuntza, “Yes” barne, ingelesa zen; hain zuzen, bereizi nahi duten estatuaren hizkuntza. Pentsa, Euskal Herrian erreferenduma egiten dela, eta independentziaren aldekoen lema “Oui” edo “Si” izaten dela… Horrek erakusten du menpekotasuna zenbatekoa den. Nortasuna ez zen Eskoziako kanpainaren gaietariko bat, eta hori baikortzat jo dute anitzek, Euskal Herrian ere. Erreginaz eta liberaz gain, ingelesen hizkuntzarekin segitu behar bazuten, zer independentzia espero zuten?
Ororen buru, eskoziarrek erabaki dute ez dutela Erresuma Batutik bereizi nahi, ez dutela menpekotasun horretatik askatu nahi. Demokrazia mintzatu da, bistan da. Baina nolakoak ziren aldekoen baldintzak eta kontrakoenak? Independentziaren kontrakoek sostengu osoa zeukaten nazioarteko komunitatetik, David Cameronetik Barack Obamaraino, Europako Batasuneko erakundeetatik pasatuz. Azken mementoko beldur kanpainak eta hitz emandako goxokiek eragina izan dute; eta azken mendeetako politika guztia ere kontuan hartu behar da, ohartzeko demokrazia ariketa ez dela berdinetik berdinerakoa izan. Unionismoak anitzez botere eta tresna indartsuagoak ditu.
Noizbait herri honek erreferendum
bat erdiesten badu, irabazi behar du,
eta horretara prestastu behar dira herritarrak.
Herri bat heltzen denean independentziari buruzko erreferendumera, irabazteko segurtamenarekin heldu behar da. Cameronek abilezia handiz jokatu zuen erreferenduma halako epean antolatuz. Alex Salmondek nahiago zuen geroago izan zedin, baitzekien epe hura motzegia zela behar bezainbat eskoziar konbentzitzeko. Esperientzia horretatik badugu zer ikasi Euskal Herrian. Azken hilabeteetan ez dago beste hitzik, “erabakitzeko eskubidea” baizik. Baina erne egon behar da: erreferenduma galtzeak eragin lezakeen frustrazioa eta dezepzioa ikaragarriak lirateke. Hainbeste urte borrokan, hainbeste odol eta malko, erreferendumarekin bukatzeko, eta ezezkoarekin konformatzeko? Noizbait herri honek erreferendum bat erdiesten badu, irabazi behar du, eta horretara prestastu behar dira herritarrak. Azken urteetan, ordea, independentziaren aldarrikapena franko bigarren planoan gelditu da, eta ez da lanik egin herritarrak konbentzitzeko, ez eta ere independentzia irudikatzeko, euskal estatuaren proiektua landuz.
Eskoziak ez du astirik izan, beharbada, gehiengoa lortzeko. Baina Euskal Herrian beste kezka anitzek hartu dute gaina, bereziki gatazka armatua ezin bukatuz ibiltzeak eta gatazka horren ondorioek. Ez dugu anitz begiratu Eskoziara orain arte. Ipar Irlanda eta Korsika izan dira erreferentziak. Baina hor ere badago beste irakaspen bat: isil-isilik, baina bide handiagoa egin du Eskoziak, Kataluniak bezala.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).