Lehen Mundu Gerla bururatu eta urte gutiren buruan munduratu zen, Hazparnen. Familian izan zituen gerla hartan handizki sufritu zuten kideak, eta horregatik ez du sekula begiko izan frantsesik ia batere ez zekiten euskaldunak gerla egitera behartu zituen Frantzia.
Piarres Xarritonek barne-barnetik bizi zuen Frantziak Euskal Herriari egin dion kaltea. Ez zuen ametitzen euskara hala zokoratzea, gutxiestea, desagerrarazi nahi izatea. Kartsuki hartzen zuen hitza bere min horiek kanporatzeko, euskarari eta Euskal Herriari jasanarazten dizkioten bidegabekeriak gaitzesteko.
Ahoa irekitzen zuen guztietan zerbait ikasten zen: beti oroitzen zen agintari edo politikari batzuekin izan istorio batez, haiek hitz eman baina obratu ez zuten zerbaitez, haien jarrera aldaketez…
Beti bazuen jakitate are sakonagoez nasaiki aritzeko erraztasuna. Alabaina, anitzek goraipatu duten bezain mintzalari gaitza izateko, denbora anitz iragan behar izaten zuen isilik, milaka liburuen artean sarturik.
Jakintsua zen Xarriton, anitz irakurritakoa, anitz ikasitakoa, anitz ikusi eta bizi izandakoa. Arlo anitzetik aberastu zuen bere jakintza, eta hark ere jakintzaz aberastu zuen Euskal Herria.
Euskara zen arlo horietako bat.
Euskarari egiten zioten minagatik kexatzen zen, bai, baina, sakonago joanez, lan handia egin zuen euskararen balioa agerian uzteko. Isil-isilik, zalaparta handirik gabe, euskarari buruzko ikerketa handiak egin zituen, bai hizkuntzaren aldetik, bai euskal idazleen aldetik. Altxor anitz atera zuen lurpetik eta denen eskura jarri. Euskara gutxiesten zutenen begi aitzinean ezarri zuen hizkuntza horren aberastasuna.
Euskarari egiten zioten
minagatik kexatzen zen,
bai, baina, sakonago joanez,
lan handia egin zuen
euskararen balioa agerian uzteko.
Isil-isilik, zalaparta handirik gabe,
euskarari buruzko ikerketa handiak
egin zituen.
Baina ez zen euskara ikerketarako objektu berezi eta interesgarri gisa tratatzen zuen ikerlari bat. Haren motibazioa ez zen zientzialari hotz baten gisakoa. Bihotzetik bizi zuen euskara, eta pasioz egin zituen ikerketak hizkuntza horri buruz. Hainbesteko kezkarik ez balu izan herriarekiko, menturaz bide luzea egin zezakeen Elizaren hierarkian. Baina Vatikanoa baino nahiago zuen Euskal Herria.
Gazterik hasi zen idazten, eta gazterik agertu zituen Euskal Herriaren egoera politikoari buruzko kezkak. Eragina izan zuten Hazparnen izan zuten irakasle karlista ohi batek eta garai bertsuan heldu zitzaion EAJren propagandak. Piarres Lafitte ere izan zuen irakasle.
Hots, 36ko gerla lehertu aitzinean ere bazuen ikurrinaren eta zazpi probintzien berri, eta haiek ordezkatzen zuten herriarekiko atxikimendua.
Bizi guztian suharki atxiki du euskararen eta Euskal Herriarenganako maitasuna. Eta horrek gidatu ditu bere ekintzak. Ez zuen ulertzen nola izan zitekeen abertzale euskara bazterrean uzten bazen, eta alde horretatik ez zuen begi onez ikusten kostaldetik barnealdera mezu abertzalea frantsesez ematen zuen jendea.
Parte hartu zuen euskara batuaren sorreran, eta sutsuki defendatu zuen Ipar Euskal Herria kontuan hartu behar zela.
Udako Euskal Unibertsitatearen sortzaileetariko bat izan zen.
ETAko lehen errefuxiatuei aterpe egin zien, Txillardegiri bereziki.
Politikan ere ibili zen, Eusko Alkartasuna alderdian hain zuzen. Urte zailak egokitu zitzaizkion, eta beste abertzale batzuen ziztuak jasan behar izan zituen, hautu politiko horrengatik.
Euskal Herriak, ordea, ezin izanen dio sekula aski eskertu herri honen eta hizkuntzaren alde egin duen lan guztia.
Langile porrokatua, jakintsua, ideiak argi zituena eta, bereziki, beti laguntzeko prest zegoen pertsona bihotz onekoa.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).