Berriki, “PLH” (Programme Local de l’Habitat) delakoak sortu duen eztabaida elkargoaren ibilmoldearen adierazlea dugu. Izan ere, noiz ikusi dugu Iparraldeko instituzioetan planifikazio dokumentu baten erabakiak halako eztabaida pizten jendartean? Dakidala, 10 herri elkargo genituelarik, egon diren gisa hortako erabakiek ez zuten halako girorik sortzen jendartean…
Adibidez, lehengo ACBAn (Bidarte, Miarritze, Angelu, Baiona, Bokale herri elkargo ohia) erabaki biziki inportanteak hartuak izan dira garaian, nihundiko zalapartarik eragin gabe.
Egia da etxebizitzaren eremuan egoera larri bizi dugula, baina elementu berria da Ipar Euskal Herriaren instituzioak Iparralde mailako politikak behartzen dituela, eta ondorioz, Iparralde mailako eztabaida giro bat sortzeko baldintzak eskaintzen dituela.
Herri Elkargoa oraindik ez da egonkortua, eta hain segur, bere ibilmoldeak oinarri sendoa finkatzeko urte batzuk beharko dira. Hala ta guziz ere, abertzaleek Herri Elkargoaren gainditzearen beharra eta perspektiba berriz aktibatu behar dugula iduritzen zait.
Lehenik eta behin, erran behar da Herri Elkargoaren alde kokatu garelarik, kuadro horrek zituen mugak argiak genituela. Dituen zailtasun batzuk perspektiba honetatik kokatu beharko genituzke.
Bigarrenik, historikoki aldarrikapen instituzionala mugimendu abertzalearen dinamikaren aldagai zentrala izan da. Herri Elkargoaren kudeaketaren ikuspegi hutsean gelditzen bagara, ez ote gara kuadro hortan “instalatuko”?
Iparraldean hain indartsua izan den aitortza instituzionalaren aldeko prozesuaren motorra ez badugu berriz pizten, ez ote zaigu urte luzeetarako itzalirik geldituko?
Alsazian lortua hemengotzat eredu
Ororen buru, Herri Elkargoarekin lortu dugun instituzionalizatze urrats horrek ez ote gaitu normalizazio fase luze batean kateatuko? Ez gara hortan. Bai, baina eremu instituzionala hunkitzen duen aktualitate batek izan duen oihartzun eskasa dugun giroaren adierazgarri da nere ustez.
Izan ere, 2021ko urtarrilean Alsaziako Europear Lurralde Kolektibitatea sortu da. Kolektibitate honen sorrerarekin Frantses Estatuak Alsaziari “berezitasun” bikoitza aitortu dio: alsaziar hizkuntzari eta mugaz gaindiko harremanei begirakoa. Hortara, departamenduen zereginak barnebiltzen dituen Lurralde Kolektibitate honek hizkuntza politika eta mugaz gaindiko harremanei dagozkien eskumen bereziak ditu.
Bestalde, garapen kontseilu bat sor dezake. Hizkuntza, mugaz-gaindiko harremanak, garapen kontseilua. Gure egoerarekin dauden antzekotasunek ez dute holako eztabaida, gogoeta edo erreakziorik eragin Iparraldean.
Kortzikako ere
Motz-motzean, kantonamenduko bozen testuinguruak eztabaida instituzionala berriz mahaigaineratzeko parada eskaintzen digu; bereziki, Departamenduen gaitasun esparru zentrala osatzen duten politika sozialei begira. Maila hortan, adibide interesgarriak baditugu, horien artean Kortsikakoa. 2018an, Kortsika Lurralde Kolektibitate bakarra bilakatu da, hango bi Departamenduak bere baitan “urtuz”.
Eskumen sozialen multzo handiena instituzio bakar baten eskuetan izateak politika berritzaileagoak ahalbidetzen ditu. Honen lekuko, 2020ko apirilean Kortsikako Biltzarrak errenta unibertsalaren inguruko esperimentazio bat eramatea deliberatu du, nahiz eta Parisek horren gauzatzeko baimenik ez dion ematen.
Epe ertainari begira, mugimendu abertzalean aldarrikapen instituzionala nola berpizten dugun zehazteko gogoeta sakon bat eramateko beharra dugu. Gogoeta honen abiapunduan, estatus bereziko Lurralde Kolektibitatearen eskakizunarekin bi ezaugarri dituen oinarri bat badugu : alde batetik, Herri Elkargoaren ez nahikotasuna jendartean agerian uzten duen erreferentzia da, bestetik, beste etapa instituzional batek eduki ditzaken ezaugarriak esplizitatzen ditu, sektore zabalei begira pedagogia ariketa bat ahalbidetuz.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).