by 
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza
Herrian lan eta bizi! Ez da gaurko lema. Duela berrogeita hamar urte arazoa aipatua zen, Iparretarrak talde armatuak salatzen zituen jadanik etxegintza ezpekulazionia eta prezioen emendatzea 1970/1980 urtetan. Ondotik, 2007/2008 urtetan, Irrintzi talde batek bere gain hartu zituen etxe-saltze agentzia batzuen kontrako ekintza batzu, arrazoin berekin.
Azpimarratu behar dugu zonbait hamarkada beharrezkoak izan direla gizartea biltzeko Baionako karriketan, hain kopuru handian, etxebizitzaren eskubidea aldarrikapenaren gibelean. Zonbait urte eta Covid pandemiaren laguntza.
Betidanik, Ipar Euskal herriak bizi ukan du prezione bat lurra eta etxegintza mailetan. Lehenik kostaldean eta gaur egun lurraldeko parte nagusi batean. Beti danik prezioak gora izan dira eta eskaintzak apalak. Batzuek iduri dute gaur direla hortaz ohartzen, arazo berri bat balitz bezala.
Manifaren bezperan izan diren tindaketek eta manifa denborako trakta batzuek neurtzen dute zer nolako krizpazioneak sortarazten dituen gaiak. Burutan ditugu Bidarrai, Baigorri eta Arbonan eskainiak edo galdatuak izan diren prezioak. Salaketatik okupazioetara pasatzera behartuak izan dira laborariak lurrak laborantza eremuan atxikitzeko. Etxaldeak milionetan salgai. Galdera hor. Prezioak igotzearen araberan. Urkoin, Kanbon, beste proiektu batzu… Alda mugimenduak argitaratu ditu ekintza batzuen bitartez, epe laburreko eta turismorako alokatzeetan izaiten ahal diren zentzugabekeriak. Gaia minberatsua eta zaila dugu.
Etxe-saltze agentziak ekarriak dira arazoaren sortzaile bezala. Hala badira, ez dira bakarrak. Arazoa zabalago da. Beste galdera batzu ekarriko ditu eztabaidak.
Nola mugatu prezioak? Nori saldu? Nola saldu? Alokailuak mugatu beharko dira: norentzat? Nori lehentasuna? Herritarrei? Gazteei? Lana dutenei? Bizileku eskaintza emendatu beharko da. Nola? Etxe hutsak erabiliz? Bigarren egoitzak mugatuz? Etxe berriak eraikiz? Eraikiz nun? Zoin lurretan? Nola zaindu laborantza lurrak denbora berean? Eskaintza emendatu zoin hainetan? Noiz arte? Nola lortu oreka bat herritar eta kanpotiarren artean? Behar dea oreka hori kontutan hartu?
Beste lurralde batzuetan, Korzika eta Bretanian adibidez, arazo bera bizi dute. Aste buru huntan, Baionan bezala, mugimendu berri bat sortu da Bretanian: Eun otë pour tertous en Bertegn ! Teilatu bat denentzat Bretanian! Ez gehiago eraikiz, bainan bigarren egoitzak eta alokatze turiztikoak ttipituz. Korzikan ere arazo bera. Bi lurralde horietan ‘egoile estatuaren’ eztabaida abiatua dute. Zerbait erosi aintzin, zoinbait urtez bizi behar lurraldean. Zergatik ez holako zerbait plantan ez ezar Iparraldean ? EHBaieko uda unibertsitatean, bi hautetsiek, bat korzikarra, Fabiana Giovannini eta Nil Caouissin, bretoinarrak, aurkeztu zaukuten proposamena. Elkar lan baten abiatzea ? Prezio hortan konponduko dugu etxebizitzaren arazoa.
Manifaren antolatzaileek zioten manifa abiatze bat izanen zela arazoaren konpontze bidean. Parte hartzaile eta manifarat deitu duten guziek erakutsi nahi ukan dute nahia bazutela.
Orain nahikeriatik ekintzetara.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).
1) Nola mugatu prezioak? Orain arte alimaleko desberdintasun bat badago itsasegi eta barneko aldean. Nire ustez diferentzia hori desagertu beharko da, kostaldeko alokatze eta jabetze prezioen apalduz, bakarrik bertako erosotasunak kontutan hartuz. Adibidez herri barnean dagoen apartamentu bat eta Getariko bat salneurri berdintsuan izan beharko lirateke, bizitokiaren zabalera berdintsua dela kontutan harturik dudarik gabe. Horrela errezago litzateke basanafar batentzat edo zuberotar batentzat etxe merkeago bat kostaldean aurkitzea.
2) Nori saldu? Bertan sortu diren edo bertan lan egiten dutenei. Egoilar estatutu bat prestatu beharko genuke. 1936 ko Jaurlaritzak esaten zuenaren arabera, euskal pasaporte bat izateko zazpi urte Euskal Herrian bizi eta lan egin behar zela. Zergatik hortik ez inspiratu? Nik bost urte adostuko nuke.
3) Nola saldu? Lehen etxea izaekotan, prestamuaren interes tasa oso baxua izan beharko litzateke.