Donostiko liburutegiari Txillardegi izena ematearen aurkako botoa kezkagarri da eta deabru zaharrak arrapiztu nahi dituela badirudi. Oposizioko alderdi espaniolistek, naski, euren ezetza eman dute, Txilladegi ETAko eraikitzaile historikoetatik bat zelakoan. Bainan harrigarri da oraingoan PSE kontra izatea, Udaletxeko Domina emateko, dakidanez behintzat, ados zegoela oharturik, Txilladegiren baitan gizon politikoa baino kultur gizona gehiago kontutan hartzen baitzuten.
Askoz harrigarriago EAJ-aren ezetza, zeren alderdi honek, abertzale izanik, euskal kulturaren alde hainbeste egin zuen gizon batek ohorezko toki bat sortu zen Donosti hortan ukan zezan ahalegindu beharko baitzuen.
Bi iturburu politiko ukan ditzake EAJ ren jarrera horrek : ETA 1959-garren urtean EAJ-ren barneko disidentzia batetik sortu izana, edo gaur alderdi espaniolistek egiten dituzten presioek eraginda.
Dena den Txillardegi hurbiletik ezagutu duten guztiek ohartu ziren mota guztietako abertzaleekin oinharrietan ados zegoela. Belaundi askotako militanteekiko harreman onak bazituen, puntu batzuetan oso osoki ados ez izan arren. Denboraldi batean irakasletzat ukan nuen ber, ohartu nintzen hark zuen Euskal nazioari buruzko ikuspunktua hizkuntzari zegokiola eta ez ikurren gurpenari, ezta ere euskerarik gabeko sasi abertzaletasunari. « Euzkotarren aitzakia harkiaren jarrera iruditzen zaidak » esaten zuen. Euskarari buruz egin zuen lan mardula aipagarria da dudarik gabe: euskera batuaren oinharriak askorekin lan eginez landatu zituen bere liburuetan («sustrai bila» ; «euskara batua zertan den» eta abar.) Jon Mirande Zuberotarrarekin batera euskerazko prosa modernoa landatu zuen (Hala nola «Elsa Scheelen» eta «Peru Leartzako») Euskerazko saiakera lanari hasiera on bat eman zion «Huntaz eta hartaz» liburutxoa idatzi zuelarik (Goiztiri – 1967-an). Euskerazko prentsan idatzi zuenaren arabera, erdaraz bezain trebe euskaraz idatzi zuen herriko eta nazioarteko gaien inguruan. Jon Miranderi aitzi ez zen bakarti intelektuala, berak askotan azaltzen zuen legez, «herri gizona» baitzen.
ETA lau adarretako oldar abertzalea eraikitzean parte hartu ondoren, hortik atera zen 1967 urtean erakundeak hartu zuen jarrera marxista leninistarengatik. Ezker abertzaleko militante askorentzat nahiko arraroa zen Marxismoa eta Leninismoaren aurkako jarrera hori. Nire ustez, Francois Fontan Okzitaniar hertzaleak idatzi zuen bezala, Marx eta Leninek alienaturik zeuden nazioen borroka teorian bakarrik kontutan hartzen zutela, bainan praktikan jokaera inperialistari ekiten ziotela salatzen zuen Txillardegik. Euskal Herriaren nazio borroka eta esistentzia lurraldetasunean, historian eta hizkuntzan oinharritzen zituen hain zuzen ere; Gerla Karlistetan euskaldunek Karlisten alde jartzea abertzaletasun inkonziente baten azalpena baino ez zitzaion.
Frankismoaren denboretan, baita ondoren ere, ETA “kanpotik zuzenduriko“ matxinadakeria baino ez zen, Espainia deserokatzeko komunismoak edo Ameriketako Estatu Batuek antolatuta. Azken hamar urteetan aldiz, euskera eta Euskal Herriaren aldeko ekintza edo erakunde gehienak ETA-rekiko lotura bat duelakoan, zapalkuntza badator. ETAk adar militarraz gainera, gizarte, politiko eta kulturako sailak bazituela ez dute agintariek onhartu nahi. ETA-ren indarkeriarekin dana lotu nahi dutela gero eta nabarmenago da zoritxarrez. 1963 garren urtean Frantziako agintariek Txillardegi kanporatu zutelarik, ETA-ren borroka armatua ez zen hasi. Hego Aldera itzuli zenean, 1977-urtean bide politikan sartu zen, nazio eraikuntzari loturik. Joan den mendeko azken hamarkadan guduka armatua onhartzen ez zuen AMAIUR alderdiaren antolakuntzan aritu zen. Gizon biolentoa izana beraz, ezin diezaiokete leporatu abertzaleek euskalzaleek, ezta ere ez-abertzaleek. Arestian aipaturiko hiru alderdi horiek beraz, hartutako jarrera berrikusi beharko lukete eta Donostiko Liburutegiari Txillardegi edo Larresoro izena eman.
Gogoeta osatzeko… aktualitateko beste gai bat
D ereduan Guardia Zibilak egin duen inkesten ondorioz, Euskal Herriko zazpi robintziak dakartzan mapa kendu beharko litzateke Nafarroako eskola liburuetatik legez kanpokoa delakoan eta terrorismoaren apologia, ETAren aldeko propagada egiten duelakoan. Hona hemen egun horietan Iparraldeko saltegi askotan saltzen den postala, Euskal Herriko zazpi herrialde historikoak, eta beste ikurrak erakusten dituena.
Duela berrogoi urte mota honetako kartak salgai ziren Bidasoaren alderdi honetan,beste itxura bat ba zuten ere. Karta horrek folklokeriazko alderdi bat duela ukatzen ez dudan arren, errealitate historiko politiko eta etnokultural bati dagokiola onhartzen dut.
Zergaitik beraz Nafarroako Hezkuntza Sailak, Guardia Zibilak egindako asmakeriak oinharritzat harturik debekatu nahi du delako mapa hori, Euskal Herriko bihotza den Nafarroan?
Postala argitaratzen duten A Pagoaga eta J Thouand argazkilariek legez kanpo ote dira? Nafarroako ikastoletan ari diren haurrek eskuratzen badute, ikastola barruan banantzea delitu bat bihurtuko ote da? Benetan frankismoa ez da hila eta Nafarroan Nabarrismo atzerakoia badirau.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).