Zazpi milar gaur egun, laster hamar edo hamabi, mende batez lur huntako bizitzalegoaren kopurua ikaragarri goititu da. Ber denboran, gure eskualdeetan janari soberakinak botatzen direlarik, herrialde txiroetan hazkurria eskas da. Egoera hori ezin onartua dela dio Andde Sainte-Marie laborariak. Hona hemen ikusten dituen aterabide posibilitate batzuk.
Urgentziaz paradoxa harrigarri bat mahain gainean ezarri behar da. Alde batetik FAOk (Nazio Batuen Erakundeko hazkunde eta laborantza agentzia) azpimarratzen du munduko janari produkzioa %70ez goratu behar litaikela 2050 urtean gure planeta hau osatuko duten jende lurtiar guziak asetzeko. Bainan memento berdinean FAOk dio ahoan bilorik gabe, gauregun produzitu eta ekoiztutako janariaren %30 zuzenki zabor edo zakarontzietarat doala ! Europar Komisioak uste du urtero ehunka tona janari funtsik gabe xahutzen direla, erran nahi baitu gutti gora behera 150 kilo janari euroherritar bakotx!
Araudi zorrotzagoen beharra
Xifre horiek badute pentsaraztekoa eta oraino gehiago ohartuz krisi ekonomiko eta austeritate behartu garai batzuetan murgiltzen girela. Espainiako adibidea hartuz, bertako janari segurtasun agentziak dio adin ttipiko haurren laurden batek nutrizio eskas seinaleak badituela. Alta iragan urtean Europar parlamentuak erresoluzio bat bozkatzen zuen janari xahutze ikaragarri bezain ahalgingarri hori saihesteko, baita janari katean ahalik eta xahutze gutienik segurtatzeko. Bozketa berdinean europarlamentuak aholkatzen zuen ere janari katea osatzen duten aktore guzieri, araudi zorrotzak finkatzea planifikazio zuhurragoak bideratzeko. Erresoluzio berdinean azkenik, gomendatzen zuen janari banatzeen adjudikazio kontratuetan behartuak direnei kitorik berbanatzen dituzten organismoeri urgentziazko lehentasuna onartzea. Urte bat berantago, erresoluzio horiek martxan eman ote dira konkretuki? Europako laborantza, janari eta kontsumorako batzordeak dio bere estrategiak lehen emaitza aipagarriak hemendik lau edo bost urterat izango dituela, prebisio eta planifikazio eskasagatik zabor untzietarat doan janarien kopurua ttipitzeko bidean.
Gauregungo mundu mailako janari produkzione ultraliberalak ahalbidetzen ditu gisa hauetako desbideratze eta paradoxa ahalgingarriak. Nolanahika produzitzeak, nolanahika kontsumitzea dakar, ondorioz nolanahika janari soberakinak eraginez! Memento berdinean alta, Europan bertan ere, nutrizio arrazoak agertzen ari direlarik hainbat jendarte klase sozialetan.
Herritar mugimendu horiek
harremanetan jartzen dituzte ere eragile sozialak,
janari bankuak baita laborari eta janari ekoizle ezberdinak,
helburua delarik janari zirkuito berritzaileak,
laburragoak eta efikazagoak martxan emaitea.
Zirkuito laburragoen premia
Azken urte hauetan fenomeno hori saihesteko edo, herritar mugimendu ainitz sortu dira funtsik gabeko janari politika utzikeria hori salatzeko baita konkretuki beharrean diren hainbat herritar behartueri laguntza agertzeko. Mugimendu horiek urgentziaz berplanifikazio bat aldarrikatzen dute. Hitzak ekintzekin batuz, janari saltzaile kolektiboekin konbenioak eta urratsak emaiten hasi dira, berbanatze efikazak eraikiz. Herritar mugimendu horiek harremanetan jartzen dituzte ere eragile sozialak, janari bankuak baita laborari eta janari ekoizle ezberdinak, helburua delarik janari zirkuito berritzaileak, laburragoak eta efikazagoak martxan emaitea. Justiziazkoa da onartzea sare sozial eta herritar hauek betetzen duten lan eredugarria konzientizazio mailan ere, adibidez eskoletako kantinetan gertatzen diren funtsgabekeria batzu direla eta.
Herritar sare horien lana eta eredua kontutan hartu behar lukete Europako podere publiko eta politikoek, janari banaketa planifikatuagoak eta efikazagoak segurtatzeko. Erresoluzio eta bozketetatik haratago, ekintzetarat pasatuz. Jendarte kohesionatu batek ezin du onartu, janari produkzione gehigarriak badirelarik, batzuk gosea pasatzea 21. mende huntan. Gosea saihestea oinarrizko eskubide bat izan behar da, austeritatea eta krisia ekonomikoa bizi den garaian ere. Janarien kudeaketan eta banatzean, dudarik gabe austeritate gehiago zentzuzkoa da !
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).