Irailaren 17an, lehen aldikoz azken hamar urteetan, AEBko banku zentralak finantza merkatuetan eskua hartu behar izan du masiboki, likidezia kantitate handi bat injektatuz. Interbentzio hori momentuan dagoen krisi berri baten beldurraren adierazle da.
Denek buruan dutena da 2008ko krisiak kateatu duen sekuentzia: espekulazio burbuila baten leherketa finantza merkatuetan; bankuen bat-bateko galera erraldoiak eta eskaintzen duten kredituaren etenaldi bortitza; jarduera ekonomikoaren erorketa, eta langabeziaren igoera.
Eskema hori errepikatu dadin (modu are bortitzagoan) aukera handiak daudela konstatatu behar da. Baina testuinguru horretaz gain, beste atal batean ematen ari den kapitalismoaren egiturazko krisi baten dinamika aipatu daiteke ere bai.
Honen inguruko azterketa Randall Collins amerikar soziologoari zor diogu (ikusi liburua: “Le capitalisme a-t-il un avenir ?”).
Azterketa hori serioski kondutan hartzekoa da nere ustez, tartean, Randall Collins-ek 80. hamarkadan Sobietar Batasunaren erorketaren arrazoinak aitzin-ikusi eta teorizatu zituelako.
Randall Collins ez da ikuspegi marxista batetik inspiratzen. Bere ustez, langile klasearen esplotazioa baino, klase ertainaren bilakaeraren perspektiba ilunek dute kapitalismoaren egiturazko krisia hauspotuko. Bere argumentu nagusia berrikuntza teknologikoaren ezaugarrietan zentratua da. Berrikuntza teknologikoa kapitalismoaren garapenaren ardatza izan da: 19. mendean iraultza industriala bultzatu du, eta denbora luzean, laborantzak ezagutuko duen mekanizazioaren bitartez, lehen sektorearen murrizketa eragin eta bigarren sektorearen hazkundea ahalbidetuko du.
Enplegu gehiago suntsituko ditu robotizatzeak
Prozesu horrek bigarren gerla mundialaren biharamunean fase berritu bat ezagutuko du. Fase honen baitan, 60. hamarkadatik aitzina, robotizazioak industrian suntsituko dituen enpleguak, zerbitzuetan (alegia, hirugarren sektorean) sortuko diren enplegu berriekin, partez, ordezkatuak izanen dira. Ondorioz, langileriaren apaltzea industrian, 3. sektorearen indartzearen haritik egonkortu ahal izan den klase ertainari esker kudeatu da. Gaur ezagutzen dugun berrikuntza teknologikoari begira Randall Collins-ek azpimarratzen duen ezaugarria ondokoa da: 80. edo 90. hamarkadak arte mekanizazioak eta robotizazioak esku-lanaren eremua hunkitu du (1. eta 2. sektoreetan). Adimen artifiziala aldiz, eginkizun kognitiboaren eremuan kokatzen da. Industrian enplegu gehiago suntsituko ditu robotizazioaren aro berri bat idekiz, baina, bereziki, 3. sektorea bete-betean harrapatuko du. Adimen artifizialak milaka eta milaka enplegu deseginen ditu zerbitzuetan, enpresen sail administratiboetan, enplegu publikoetan, etab. Tokiko adibide bat emateagatik, Bidarteko teknopolioan kokatua den Robosoft enpresak adineko pertsonak “artatzeko” robota ekoizten du: “kompaï” izenekoa. Zahar etxeek kompaï-ren merkatuaren atal bat osatzen dute, eta Aigues-Mortes-eko zahar etxean iritsi delarik“ongi etorria” egin diote.
Lanaren partekatzea aterabiderik sendoena
Adimen artifizialak hirugarren sektorean deseginen dituen enpleguak informatikan edo elektronikan sortuko diren enplegu berriekin ez dira konpentsatuko. Horrek klase ertaina gogorki kolpatuko duen langabezia areagotuko du, gure jendarteen kohesioa auzitan jarriz…
Gaurko berrikuntza teknologikoaren zikloak eragin dezakeen langabezi masiboari erantzuteko modurik sendoena lanaren partekatzea da. Izan ere, langabeziaren fenomenoa ekonomia batean ekoizpenak beharrezkoa duen lan kantitatearen, edo ordu kopuruen murrizketa baten arabera ulertu behar da. Baina lan kantitatearen apaltzea beste gisa batez antolatu daiteke: pertsona bakoitzak bere enplegua atxikiz, egunero edo astero gutxiago lan eginez.
Hots, lanaren partekatzea eta lan denboraren murrizketa da aitzinean ditugun perspektiba ekonomiko latzei eskaintzen ahal zaien erantzunik sendoena.
Lan kantitatearen apaltzea beste gisa batez antolatu daiteke:
pertsona bakoitzak bere enplegua atxikiz, egunero edo astero gutxiago lan eginez.
Hots, lanaren partekatzea eta lan denboraren murrizketa da
aitzinean ditugun perspektiba ekonomiko latzei eskaintzen ahal zaien erantzunik sendoena.
Ondorio hori Randall Collins-ek bere azterketaren bukaeran pausatzen duen galderarekin osatu behar da: krisi ekologikoak kapitalismoaren krisia areagotuko du, hondamendi globala eraginez, ala kapitalismotik ateratzeko eta alternatiba bat gorpuzteko heldulekua izanen da? Bistan denez, bigarren opzioa lehenetsi nahi genuke… Baina horretarako lanaren banaketa ezinbestean gauzatu beharko dugun desazkundearen baitezpadako baldintza dela azpimarratu behar da. Horrekin ez dugu deus berrik asmatzen: baieztapen hori André Gorz (ekologia politikoaren sortzailetarikoa Frantzian) bezalako pentsalariek mahaigaineratua zuten aspalditik.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).